चाणक्यने एखाद्या व्यक्तीला चांगले आयुष्य जगण्यासाठी बर्‍याच गोष्टी सांगितल्या आहेत, जर एखाद्या व्यक्तीने आपल्या आयुष्यात त्याच्या गोष्टी चांगल्या पद्धतीने लागू केल्या तर त्याचे आयुष्यात चांगले बदल होण्यास काही वेळ लागत नाही.
चाणक्य यांनी आपल्या नीतिशास्त्रातील अनेक विषयांबद्दल सांगितले आहे, जसे की कोणत्या प्रकारचे लोकांपासून दूर रहावे, कोणत्या प्रकारचे स्त्रीशी लग्न करावे, काय करावे काय करू नये इत्यादी. चाणक्य यांनी आपल्या वक्तव्याद्वारे हे स्पष्ट केले आहे की आजही हजारो वर्षांपूर्वी त्यांनी अशा गोष्टी लिहून ठेवलेल्या आहेत ज्या आजही काम येतात.
चाणक्य म्हणतात –
मूर्खाशिष्योपदेशेन दुष्टास्त्रीभरणेन च।
दु:खिते सम्प्रयोगेण पंडितोऽप्यवसीदति।।
1.कोणत्याही मूर्ख पुरुष किंवा स्त्रीला कधीही ज्ञान देऊ नये :
चाणक्य म्हणतात की आपण कधीही कोणत्याही मूर्ख स्त्रीला किंवा पुरुषाला ज्ञान देऊ नये कारण ज्ञानाने त्यांना काही अर्थ नाही. त्यांना आपले बोलणे समजत नाही आणि जे आपल्याला समजून घेत नाही अशा माणसाला आपला मुद्दा सांगण्यात वेळ घालवायचा नाही. आपण त्याच्या फायद्यासाठी हे करीत आहात, परंतु हे कशासाठी केले जात आहे हे त्याला समजत नाही. त्यांना ज्ञान देण्याच्या बाबतीत आपल्याला तणावाचा सामना करावा लागतो, म्हणून आपण अशा लोकांचे कल्याण करण्याचा विचार करू नये आणि त्यांच्यापासून अंतर ठेवले पाहिजे.
2.चरित्रहीन आणि भांडखोर स्वभावाच्या स्त्रीशी संबंधित नसावे :
अगदी अशी व्यक्ती जो चरित्रहीन आणि भांडखोर स्वभावाच्या स्त्रीशी संबंधित आहे आणि त्याला त्याच्या जीवनाचा आनंद घेता येत नाही, अशा स्त्रिया केवळ आपल्या संपत्तीवर प्रेम करतात.
जर एखादी चांगली व्यक्ती अशा स्त्रीबरोबर राहत असेल तर त्याचा समाजातला सन्मान आणि भाव कमी आहे. धार्मिकतेच्या मार्गापासून विचलित होणारी स्त्री इतरांनाही आपल्याबरोबर अधार्मिक मार्गावर घेऊन जाते, म्हणून अशा स्त्रियांशी कोणताही संबंध ठेवू नये आणि त्यांच्या कल्याणबद्दल विचार करू नये.
3.आहे तेव्हड्यात समाधानी नाही, नेहमी जास्त ची अपेक्षा करून दुखी रहाणार्या लोकांपासून नेहमीच दूर रहा :
चाणक्य असे म्हणतात की जे लोक आपल्याकडे असलेल्या गोष्टीवर समाधानी नसतात आणि सर्वकाळ दु: खी राहतात आणि रडतात, अशा लोकांसोबत राहून आपणहि दुखी होऊ शकतो. जो हुशार आणि जाणकार आहे तो केवळ थोडं असेल त्यातही टिकून राहतो आणि आनंदी राहण्याचा प्रयत्न करतो.
तो प्रत्येक गोष्टीसाठी देवाला दोष देत नाही. जे लोक कोणत्याही कारणाशिवाय दु: खी राहतात ते इतरांचादेखील द्वेष करतात म्हणून अशा लोकांना चांगलं करू नये आणि त्यांच्यापासून अंतर राखले पाहिजे.
