लोकांमध्ये स्नायूची गाठ एक सामान्य समस्या म्हणून दिसून येते, बरेच लोक या समस्येला बळी पडत आहेत. स्नायूंमध्ये गाठी शरीराच्या कोणत्याही भागात येऊ शकतात आणि यामुळे आपल्याला वेदना देखील होऊ शकतात. गाठी या वेगवेगळ्या प्रकारच्या असू शकतात, काही लहान किंवा मोठ्या , काही कठीण आणि काहीं वेदना देणाऱ्या. आपल्या शरीरामध्ये स्नायूंच्या गाठी कशामुळे होतात हे केवळ डॉक्टरांच्या मदतीनेच शोधता येते. परंतु हे महत्वाचे आहे की आपल्याला गाठ जाणवली तर आपण ताबडतोब डॉक्टरांशी संपर्क साधा जेणेकरुन आपण कोणत्याही गंभीर स्थितीचा बळी पडण्यापासून वाचू शकाल.
सामान्यत: वासरे, पाठी, फासडे, मान, हात आणि खांद्यांवर स्नायूचे गाठ येते. स्नायूंमध्ये गाठी संबंधित विविध कारणे आणि धोके आहेत, ज्यामुळे स्नायूंमध्ये गाठी तयार होऊ लागतात. स्नायूंच्या गाठीबद्दल बरेच प्रश्न आहेत जे आपणास जाणून घेणे खूप महत्वाचे आहे, म्हणून आम्ही या विषयावर डॉ. अनारसिंग आयुर्वेदिक महाविद्यालय व रुग्णालयाच्या प्राध्यापक आणि विभाग प्रमुख, सर्जरीचे डॉक्टर राखी मेहरा यांच्याशी बोललो आहोत. स्नायूंच्या गाठीचे कारण काय आहे आणि ते रोखण्यासाठी घरगुती उपाय कोणते आहेत हे त्यांनी सांगितले.
स्नायूंच्या गाठींचे कारणे :
स्नायूंच्या दुखापतीमुळे : डॉक्टर राखी मेहरा सांगतात की स्नायूची गाठ बरीच घटनांमध्ये गंभीर नसते, परंतु ती मुले किंवा प्रौढांमध्ये दुखापतीमुळे देखील होऊ शकते. डॉ. राखी यांच्या म्हणण्यानुसार, दुखापतीनंतर तुम्हाला नेहमीच तीव्र वेदना होईलच असे नसते, कधीकधी ते तुम्हाला आतून नुकसान करते, ज्यामुळे तुम्हाला स्नायूची गाठ होऊ शकते जी बराच काळानंतरही दिसू शकते.
आहारात पौष्टिक कमतरता : स्वत: ला पूर्णपणे निरोगी ठेवण्यासाठी, आपल्या आहारात आपण सर्व पौष्टिक आणि आवश्यक घटकांचा समावेश करणे आवश्यक आहे, ज्याच्या मदतीने आपण दीर्घकाळ स्वस्थ राहू शकता. व्हिटॅमिनच्या कमतरतेमुळे देखील अशाच स्नायूंच्या गाठी होऊ शकतात, ज्यामुळे आपल्या शरीराच्या काही भागात गाठी होऊ शकतात. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की शरीराच्या इतर समस्यांप्रमाणेच स्नायूंच्या गांठ्या देखील जीवनसत्त्वे आणि आवश्यक पोषक तत्वांच्या कमतरतेमुळे उद्भवतात.
जुनाट सांधेदुखीची समस्या : पायांच्या गाठीमागे सांधे किंवा स्नायूंबद्दल एखादी जुनी समस्या देखील असू शकते, ज्यामुळे आपल्याला एकाच वेळी आपल्या स्नायूंमध्ये गाठी जाणवू शकतात. सांधेदुखी, सूज आणि इतर समस्यांव्यतिरिक्त, आपल्या पायांच्या स्नायूंमध्ये गाठी देखील वाढू शकतात, यासाठी आपण त्वरित आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधणे महत्वाचे आहे.
लठ्ठपणामुळे : लठ्ठपणा किंवा वाढते वजन आपल्याला बर्‍याच गंभीर समस्यांना प्रवृत्त करते, ज्यामुळे आपण बर्‍याच काळ अस्वस्थ होऊ शकता. आपल्या कंबर आणि इतर भागाभोवती अशीच स्नायूची गाठी पाहिली किंवा जाणवू शकतात. शरीरात लठ्ठपणाचे हे एक महत्त्वपूर्ण कारण आहे ज्यामुळे डॉक्टर शारीरिक हालचाली आणि वजन कमी करण्याची शिफारस करतात.
रक्ताच्या गाठी : कोणत्याही परिस्थितीत, रक्ताच्या गाठी शरीराच्या कोणत्याही भागात होऊ शकतात, ज्यामुळे आपल्याला एकाच वेळी स्नायूंमध्ये गाठी वाटू शकतात. या प्रकारच्या गाठी, दाबल्यास आपण वेदना आणि टोचल्यासारखे जाणवू शकते. म्हणून, असे वाटत असल्यास आपल्याला त्वरित डॉक्टरांशी संपर्क साधण्याची आवश्यकता आहे.
स्नायूंच्या गाठी दूर करण्यासाठी घरगुती उपचार :
गरम आणि थंड शेक : डॉक्टर राखी मेहरा स्पष्ट सांगतात, की स्नायूची गांठ आणि वेदना कमी करण्यासाठी गरम आणि थंड कॉम्प्रेसचा सर्वात सोपा पर्याय आहे. या कॉम्प्रेसच्या मदतीने आपण आपल्या स्नायूमधील गाठी कमी करू शकता आणि वेदना आणि सूजपासून आराम देखील मिळवू शकता. तज्ञांच्या मते, थंड शेक दिल्याने रक्तवाहिन्या अरुंद करण्यास मदत करते, जे दाह कमी करण्यास मदत करते. नियमितपणे हे केल्याने आपण स्नायूतील गठ्ठ्यांपासून मुक्त होऊ शकता. अशी उबदारपणा आहे जी आपल्या कठोर स्नायूंना मऊ करते आणि उबदारपणा देते. हे आपल्या शरीरात रक्ताच्या प्रसारास उत्तेजन देते तसेच त्वरित आपल्या वेदना आणि सूज कमी करण्यासाठी कार्य करते.
मोहरी तेल आणि लसूणने मालिश : ज्या स्नायूचा गाठी जाणवतात त्या भागाची मालिश करणे फार महत्वाचे असते, ज्याच्या मदतीने गाठी संपवता येते. यासाठी गरम मोहरीचे तेल घ्यायचे आणि त्यात लसूण घालावा. आपण या तेलाने नियमितपणे मालिश करावी, परंतु लक्षात ठेवा की आपल्याला हलक्या हातांनी मालिश करावी लागेल. हे आपल्या स्नायूंना आराम देते आणि गरम होण्याच्या मदतीने रक्त प्रवाह वाढविण्यात मदत करते.
हळद : हळद आपल्या आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे, तुम्ही स्नायूची गाठ काढून टाकण्यासाठीही हळदीचा सहज वापर करू शकता. हळदमध्ये असे गुणधर्म आहेत जे आपल्या सूज आणि वेदना कमी करू शकतात. जर आपणास बाधित भागावर असलेल्या गाठ वेदना आणि सूज जाणवत असेल तर दररोज हळद वापरा. आपण हळद आणि मध मिसळावे आणि प्रभावित क्षेत्रावर लावावे.
निरोगी आहार घ्या : डॉक्टर राखी मेहरा म्हणतात की जीवनसत्त्वे आणि इतर आवश्यक पोषक तत्त्वांच्या अभावामुळे ज्या प्रकारे स्नायूंमध्ये गाठी तयार होतात त्याच प्रकारे निदान केले जाऊ शकते. तज्ञांच्या मते, आपण आपल्या आहारात सर्व जीवनसत्त्वे भरलेल्या आहाराचा समावेश केला पाहिजे आणि आपल्या आहारात सर्व प्रकारचे फळ आणि भाज्या समाविष्ट कराव्यात. यामुळे तुमच्या स्नायूंमध्ये रक्त प्रवाह अधिक चांगला राहतो आणि तुम्हाला गाठीपासून आराम मिळतो. निरोगी आहाराच्या मदतीने आपण इतर रोगांसह स्नायूंच्या वेदना, सूज आणि गाठीच्या समस्यांपासून सहजपणे मुक्त होऊ शकता.
दररोज व्यायाम करा : शारीरिक हालचालींपासून दूर राहणे हे अशा प्रकारच्या समस्यांचे सामान्य कारण आहे, ज्यामुळे आपल्याला बर्‍याच प्रकारच्या विविध प्रकारच्या समस्या येऊ शकतात. नियमित व्यायाम करणे केवळ आवश्यक आहे ज्यामुळे आपण आपल्या स्नायूमधील गाठी दूर करू शकता. डॉ राखी मेहरा यांच्या मते स्नायूंच्या नियमित ताण आणि व्यायामाच्या सहाय्याने रक्ताचा प्रवाह वाढतो आणि गाठीही सहज निघून जातात. म्हणूनच आपण दररोज किमान ३० मिनिटे व्यायाम करणे किंवा स्ट्रेटचिंग करणे महत्वाचे आहे ज्यामुळे आपले स्नायू व्यवस्थित सुरू होऊ शकतात. या व्यतिरिक्त, तज्ञ म्हणतात की ज्यांना लठ्ठपणा येत आहे किंवा वजन वाढत आहे त्यांच्यासाठी स्नायू सक्रिय ठेवणे खूप महत्वाचे आहे आणि त्यांचे वजन वेळेवर कमी करणे आवश्यक आहे. यासाठी त्यांनी दररोज व्यायाम केला पाहिजे आणि वजन कमी करण्यासाठी पायी चालत जावे.
महत्वाची माहिती : डॉक्टर आणि तज्ज्ञ राखी मेहरा म्हणतात की ज्या लोकांना स्नायूची गाठ दिसली किंवा तसे वाटले तर त्यांनी घाबरू नये, किंवा त्यांनी असा विचार करू नये की ही कर्करोगाची लक्षणे आहेत. हे असे आहे कारण सर्व गाठी कर्करोगाचे लक्षण असू शकत नाहीत, यासाठी आपण वेळेवर तपासणी करुन संबंधित डॉक्टरांचा सल्ला घेणे महत्वाचे आहे.
